W 80. rocznicę urodzin Wielkiej Damy z Siedlec
W
80. rocznicę urodzin Wielkiej Damy z Siedlec
Profesor
dr hab. Janina Gardzińska
Janina Krystyna Gardzińska z domu Kołdra
przyszła na ten świat 3 lutego 1944 roku w Mogielnicy – malowniczym, wielowiekowym
miasteczku na Mazowszu, położonym 70 km na południe od Warszawy. Większość
życia spędziła jednak w Siedlcach, gdzie w roku 1971 podjęła pracę zawodową
jako nauczyciel akademicki – polonista. Janka przybyła do Siedlec wraz z mężem,
Marianem (rzeźbiarzem i malarzem) oraz synem Michałem, który odziedziczył
talenty artystyczne po ojcu.
Z okazji 80. urodzin Janki w Miejskiej
Bibliotece Publicznej w Siedlcach 7 lutego 2024 roku odbyła się dyskusja
poświęcona przede wszystkim Jubilatce, połączona z promocją książki 30 różnych
Autorów:
Portret
Wielkiej Damy
Profesor
Janina Gardzińska (1944-2022)
red.
naukowa: Violetta Machnicka, Antoni Czyż, Elżbieta M. Kur, Stanisław Szczęsny
Igitur,
Bukowiec 2023
Spotkanie z dr hab. Violettą Machnicka
(pomysłodawcą książki) poprowadziła Magdalena Sutryk. Ożywienie „naszej
Janeczki” dokonało się w rozmaitych odsłonach i materiach, za pomocą obrazu,
filmu, interesujących wypowiedzi prowadzących spotkanie oraz przybyłych gości.
Po raz kolejny Janina zaistniała jako wybitna osobowość, człowiek skromny i
silny jednocześnie, zawsze dobry – wspierający potrzebujących, pełen życiowej
mądrości i empatii.
Oryginalna publikacja z Janką jako
wszechobecnym, „wspólnym mianownikiem” książki, stanowiącej połączenie
naukowości i faktów (przypisy, bibliografia, daty) z literackością (dowolność
gatunkowa, wiersze Autorów, odwołania do wielu utworów literackich) wzbudziła
liczne refleksje. Dyskusja skupiła się na dwóch podstawowych wątkach
tematycznych:
1.
Wspominaniu profesor Janiny Gardzińskiej oraz Mariana Gardzińskiego.
2.
Rozmawianiu o WARTOŚCIACH i antywartościach, o postawach godnych naśladowania i
mocno kontrowersyjnych – zwłaszcza w kontekście miejscowego środowiska akademickiego,
gdzie nagminnie nie dostrzega się człowieka milcząco wyrzucanego na emeryturę
lub – co gorsza – bezlitośnie eliminowanego, bo… „niewygodnego”, zbyt odważnego,
niegodzącego się na moralne kompromisy, niekiedy po prostu zdolniejszego, czego
nie potrafią wybaczyć mniej utalentowane, zakompleksione i złośliwe naukowe
„gwiazdy”.
Głosy padające z sali jak najbardziej
potwierdziły smutny fakt, że ośrodki akademickie coraz częściej przypominają
bezduszne korporacje i traktują własnych pracowników instrumentalnie, wręcz niehumanitarnie,
z dominacją chorej punktozy jako podstawowym kryterium oceny badacza.
Nauczyciel akademicki, naukowiec, wychowawca jako taki nie istnieje – o ile nie
nałapie ministerialnych punktów, przeliczalnych na ministerialną kasę. Człowiek
zaś stary, emeryt, w strukturach uczelnianych przepada, „umiera”, nikogo
stamtąd nie interesuje – zazwyczaj zostaje zostawiony sam sobie (i rodzinie),
zapomniany, lekceważony grobową ciszą nawet podczas ostatniej doczesnej
wędrówki, czego najlepszym przykładem zignorowany przez władze uczelniane pogrzeb
profesor Janiny Gardzińskiej, który odbył się 21 września 2022 roku w
Siedlcach, w Katedrze Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny oraz na
Cmentarzu Janowskim.
Mimo poruszania trudnych, bolesnych
tematów, spotkanie 7 lutego przebiegło w ciepłej, przyjaznej, rodzinnej
atmosferze – z obecnością najbliższej rodziny Janeczki – syna Michała
Gardzińskiego oraz wnuczki Karoliny Gardzińskiej. Nie zabrakło w nim epizodów
humorystycznych, nawiązujących do inteligentnego poczucia humoru Jubilatki, np.
motyw uporczywego prześladowania tabliczki grzecznościowej. Przybyli też przyjaciele
Janki, koledzy i koleżanki z pracy, znajomi oraz byli studenci profesor
Gardzińskiej, Jej magistrantki, doskonale pamiętające swoją panią promotor
również po latach, wspominające Ją z wielkim szacunkiem, wzruszeniem,
wdzięcznością – jako niekwestionowany
Autorytet.
Podczas spotkania dr Wiesław Charczuk
(Siedleckie Towarzystwo Naukowe) zaprezentował VIII tom
Słownika biograficznego
Południowego Podlasia i Wschodniego Mazowsza
, publikowanego od roku
2009, zawierającego łącznie 586 biogramów. Współredaktor naukowy książki zachęcał
do opisywania ciekawych postaci związanych z regionem. W tomie VIII
zamieszczono m.in. biogram Mariana Gardzińskiego, a w tomie VII – profesor
Janiny Gardzińskiej.
Swoistym podsumowaniem dyskusji było
przekazanie przez dr hab. Violettę Machnicką dwóch dorodnych sadzonek palmy
kencji (łac.
Howeia) z domowej
uprawy, z prośbą o potraktowanie roślin w kategorii symboli życia, upamiętniających
profesor Janinę Gardzińską – niezmiennie żywą i towarzyszącą duchem tym
wszystkim, którzy
nie zapomnieli. W
ten symboliczny sposób osoby pamiętające i doceniające Jankę podały sobie dłoń
(łac.
palma) – serdecznie, po
przyjacielsku, wspierająco. Podobną funkcję pełniła okazała odnóżka wilczomleczu
trójżebrowego (łac.
Euphorbia trigona;
sukulent), zwanego potocznie afrykańskim drzewem mlecznym lub kaktusem
katedralnym, wręczona jednemu z Autorów
Portretu
Wielkiej Damy
, dr. Ryszardowi Kowalskiemu – „przyrodnikowi z humanistyczną
duszą” – podczas promocji książki 15 grudnia 2023 roku w Siedlcach.
Palmy otrzymali reprezentanci dwóch
ważnych, sąsiadujących ze sobą siedleckich instytucji kultury:
▪ Dyr.
Ewelina Raczyńska, Magdalena Sutryk
(Miejska Biblioteka Publiczna w
Siedlcach),
▪ Dyr. Sławomir Kordaczuk (Muzeum Regionalne im. Mieczysława
Asłanowicza w Siedlcach).
Kolejne spotkanie jubileuszowe, związane
z 80. rocznicą urodzin profesor Janiny Gardzińskiej, odbędzie się w Mogielnicy
15 marca 2024 roku (piątek) o godzinie 12.
Violetta
Machnicka
Autorzy
zdjęć
▪ Michał Gardziński
▪ Sławomir Kordaczuk
▪ Krzysztof Machnicki
Kontakt
e-mail: viola.machnicka@wp.pl